Revolutionaire Eenheid staat solidair met de kraakbeweging. Er slapen mensen op straat, terwijl huizen jarenlang leeg staan. Dat is crimineel. Kraken is gerechtvaardigd, wet of geen wet. Om basisrechten als huisvesting hoef je niet te vragen, je eist ze op.
We spraken met Vincent, één van de krakers van Hotel Mokum, over de woningnood, de kraak van Hotel Mokum en het nut van kraken.

 

Hoe ben jij in de kraakbeweging gekomen?

Vincent: Voor mij was de reden vooral dat ik Amsterdam, de stad waar ik geboren ben, heb zien verslechteren op veel verschillende manieren. Na al die jaren van neoliberale stadsontwikkeling, van gentrificatie, van commercialisering en van massatoerisme is er erg weinig over van de stad waar ik van hou. De stad is een soort ondergrond geworden voor rijke mensen om nog rijker te worden. Ik vond het belangrijk om daar wat tegen te doen, en kraken is daarvoor een zeer geschikt middel.

 

Wat zorgde ervoor dat je deelnam aan de Hotel Mokum kraak?

Vincent: De directe aanleiding om mee te doen aan Hotel Mokum kwam vrij toevallig. Er was namelijk een groepje mensen ontstaan met het plan om te kraken, en daar sloot ik me bij aan. Met kraken had ik nog niet echt ervaring, maar wel met activisme. Ik werd actief in de Maagdenhuisbezetting van 2015 en sindsdien ben ik altijd wel betrokken geweest bij verschillende vormen van activisme.

Er waren genoeg redenen om deze actie te doen op het moment dat we het deden. Natuurlijk omdat de wooncrisis eindelijk politieke en maatschappelijke aandacht kreeg. Daarnaast was er eerder de mislukte poging in Amsterdam om te kraken tijdens het Woonprotest, waar de politie erg hard ingreep en ikzelf werd gearresteerd. Toch denk ik dat voor mij de reden vooral was dat ik iets wilde doen tegen die negatieve ontwikkelingen in Amsterdam. Dat zag je ook terug in de slogans. Pak Mokum Terug was een oproep om de stad terug te claimen. Het was een statement tegen het verlies van de stad. En het was ook een statement tegen het kraakverbod zelf.

Het plan was daarom om van Hotel Mokum een vrijplaats te maken. Dat betekent een autonome culturele en politieke ruimte waar mensen samen kunnen komen om zowel alternatieve cultuur als radicale politiek in de praktijk te  brengen. Dat heeft een traditie in Amsterdam, ontstaan in de afgelopen decennia, maar die staat helaas zwaar onder druk.

Het claimen van een ruimte als vrijplaats stelt je in staat om meer dan alleen een statement te geven, zoals een zoveelste demonstratie. Het mooie is aan directe acties zoals kraken is dat je je idealen direct tot leven brengt. Je denkt niet alleen: “kapitalisme is kut, alleen de revolutie gaat ons helpen”, maar je experimenteert ook meteen met de samenleving waarin jij wil leven. Om die manier kan je ook anderen inspireren om iets te doen. En dat gebeurde ook in Hotel Mokum. De nieuwe vrijplaats trok meteen mensen aan, het moedigde ze aan om na te denken over verandering en radicale politiek. Ze zagen dat het kon. Na onze actie is er ook een klein kraakgolfje ontstaan. In Amsterdam, Utrecht, Wageningen en Groningen werd gekraakt. 

 

Kan je me wat vertellen over de activiteiten en evenementen in Hotel Mokum? 

Vincent: In het algemeen wilden we  op een andere manier aan cultuur en politiek doen dan wat beschikbaar was, voornamelijk voor jonge mensen. We wilden een gratis en laagdrempelige plek zijn met evenementen waar geen ruimte voor is in commerciële plekken. Een plek waar je ook gewoon kon zijn zonder 3 euro voor een biertje te betalen. Het is de privatisering van publieke ruimte die alles heel duur maakt, en ook daar wilden we tegen in gaan.

We probeerde een mix te maken tussen culturele evenementen en expliciet politieke bijeenkomsten. Zo wilde we wekelijks een politiek café organiseren met lezingen, bijvoorbeeld over onteigening en de woonstrijd. We hebben een kunstexpositie georganiseerd, rondom het thema “Huisvrede”, waaraan iedereen kon meedoen die zijn of haar kunst wilde laten zien. We hadden ook baravonden waarop we een soort café werden. Er waren veel film screenings. We stonden open voor verschillende groepen. Met Extinction Rebellion zouden we bijvoorbeeld een kledingruil houden de dag na Black Friday, alleen werden we toen ontruimd.

 

Was de kunst en de politiek gescheiden?

Vincent: Vanwege de context was de cultuur ook politiek. We hebben bijvoorbeeld een documentaire gescreend over Surinaamse activisten in de jaren ‘70 en hun strijd voor zelfbeschikking. De makers waren er ook om iets erover te vertellen. In dit geval vielen politiek en cultuur duidelijk samen. De expositie ging over huisvrede en het huisrecht als je een pand hebt gekraakt, dus dat was ook politieke kunst. De culturele evenementen hoefden niet per se politiek te zijn, maar door de context waren ze dat inherent wel. Verder denk ik dat een echt goed kunstwerk al een daad van verzet tegen de heersende orde is, ook zonder politieke boodschap.

 

Wat hebben jullie bereikt met de actie?

Vincent: Misschien is het nog een beetje vroeg om te zeggen. Ik denk dat we een impuls gegeven hebben aan de kraakbeweging. Dat was ook echt nodig. Het is al jaren de verkeerde kant op gegaan. Het wordt steeds moeilijker om te kraken. Er blijven steeds minder plekken over. Hierdoor is de beweging is gekrompen. Als tiener kwam ik makkelijk in contact met krakers, want er waren gewoon meer kraakpanden. Tegenwoordig zijn het er veel minder. Dat komt in belangrijke mate door repressie zoals politiegeweld, maar ook door geïnternaliseerde kapitalistische en rechtse ideologie en de langdurige campagne van rechtse partijen tegen kraken. 

Deze repressie is helaas best goed geslaagd. Maar gelukkig niet zo goed geslaagd dat kraken verdwenen is. We hopen dat we kraken acceptabel hebben gemaakt voor mensen, specifiek jongeren. Doordat we zo openbaar waren denk ik dat we best wat mensen, die anders niet  in aanraking kwamen met kraken, hebben bereikt. Onze actie heeft, hoop ik, bijgedragen aan hoe mensen kraken zien en anderen aangemoedigd om aan kraken mee te doen.

 

Wat is jullie reactie op de reactie van de eigenaar? 

Context: de eigenaar van het pand zei dat de krakers de verkeerde hadden, dat hij ook een slachtoffer is van de wooncrisis.

Vincent: Wij dachten in eerste instantie dat hij buitenlandse investeerder was. Later kwamen we er achter dat hij dat niet was. We hadden het ook snel gerectificeerd. Hij maakte er lang een punt van. Hij zei dat we de verkeerde hadden, dat hij ook een slachtoffer was van de wooncrisis. Dit klopt natuurlijk niet. Hij is geen slachtoffer van de wooncrisis, hij liet dat pand jarenlang leeg staan. Dat was voor ons het probleem. Daarnaast is vanuit kraakperspectief het eigendomsrecht op zichzelf een probleem. Het maakt dus niet uit of hij uit het buitenland komt of niet. We hadden zeker niet de “verkeerde” te pakken. 

 

De gegeven reden voor de ontruiming was brandgevaar. Hoe denken jullie hierover? 

Vincent: Het is sowieso een politieke beslissing geweest. Ik denk dat ze met ons in de maag zaten. Het was ze niet gelukt om ons op dag 1 te ontruimen. Ontruiming lukte ook niet via aangifte van de eigenaar. Ze hadden geen poot om op te staan en tegelijkertijd werd onze plek steeds populairder. Dit alles werd een probleem waar ze iets aan wilden te doen. De gemeente heeft toen iemand op ons afgestuurd die moest kijken of het pand ‘veilig’ was. Wij hebben hem binnengelaten zodat hij het pand kon inspecteren. Als we het hadden geweigerd dan konden ze ervan uitgaan dat het pand onveilig was en hebben ze excuus om te ontruimen. 

Maar ze hebben onze bereidheid om ons coöperatief op te stellen richting de gemeente misbruikt om een rapport te schrijven over de brand onveiligheid van het pand. Dat gaf het Openbaar Ministerie een excuus om tot onmiddellijke ontruiming over te gaan. Op deze manier konden ze de ontruiming erg goed depolitiseren. Ze konden doen alsof het om de veiligheid ging en niet om politieke redenen. 

 

Hoe verliep de ontruiming? 

Vincent: We hadden erg weinig tijd om ons voor te bereiden. We hoorden op donderdagavond dat we waarschijnlijk zaterdag ontruimd zouden worden. Alle waardevolle spullen hebben we meteen weggehaald. We hebben we ook een kort geding aangespannen tegen de beslissing om te ontruimen en we organiseerden onmiddellijk een demonstratie. We hadden media ingeschakeld en politieke steun gezocht. De ontruiming konden we echter niet meer tegenhouden. 

We besloten om niemand achter te laten in het pand, maar we hebben wel het hele gebouw gebarricadeerd vrijdag tot diep in de nacht. We hadden ook zaterdag een demonstratie voor het gebouw georganiseerd. Ons doel was om de kosten voor het ontruimen zo hoog mogelijk maken. We waren die zaterdag met zo’n 100 mensen en er was een auto voor de deur neergezet. We hadden ook steun van andere groepen, Bij1 en Extinction Rebellion waren er ook bij. Die steun was erg fijn. Die steun was ook nodig, want de politie-inzet was enorm. Er waren 15 politiebussen, een takelwagen, een hijskraan, ME en een arrestatieteam. Ondanks deze inzet duurde het 5 uur om ons weg te krijgen. We hebben er echt een gevecht en een spektakel van gemaakt. Dat zie ik persoonlijk al als een overwinning. We hebben het de politie en gemeente echt moeilijk gemaakt. Het was voor het eerst in jaren dat krakers in Amsterdam zich verzetten tegen ontruiming. Dus zelfs het einde van Hotel Mokum was krachtig genoeg om te motiveren. Dit was belangrijk omdat we lieten zien aan de staat en politie dat we niet bang zijn en er voldoende mensen klaar staan om tot het uiterste te gaan. 

 

Heb je nog een boodschap voor de woon beweging?

Vincent: Blijf niet alleen doorgaan met protesteren, maar radicaliseer. Demonstraties zijn belangrijk maar daar gaat geen verandering van komen. De politiek luistert er simpelweg niet naar. We moeten meer macht naar ons zelf trekken zodat we zelf verandering af kunnen dwingen. 

Daarnaast moeten we ook preciezer zijn in wat we willen. We moeten de tegenstellingen in het woonbeleid duidelijk noemen. Zo is een wooncrisis voor ons niet een wooncrisis voor de pandjes bezitters. Het is een crisis voor mij, maar niet voor de eigenaar van het huis dat ik huur. We moeten nadenken over hoe we zulke tegenstellingen oplossen, en waar we uiteindelijk naartoe willen. Wie gaat er onder die oplossing lijden? Hoe denken we over sociale huur? Hoe denken we over privé-eigendom van huizen? Willen we de woningmarkt als zodanig afschaffen en vervangen door een geplande vorm van volkshuisvesting? Hoe bouwen we onze eigen macht op? Het is belangrijk om over deze vragen na te denken binnen de woonbeweging.

En verder is mijn boodschap natuurlijk:

kraken gaat door!