Op deze dag in 1903 vond de beroemde Spoorwegstaking plaats, om meerdere redenen een historisch moment in de geschiedenis van de Nederlandse #klassenstrijd.
De staking was een antwoord op een wetsvoorstel uit het reactionaire kabinet-Kuyper, die het ambtenaren zou verbieden om te gaan staken. Hiermee werd de Spoorwegstaking de eerste nationale staking in de Nederlandse geschiedenis werd voor een politieke, niet-economische eis.
De Spoorwegstaking was nog meer historisch omdat het toen voor het eerst was dat anarchisten en sociaal-democraten samenwerkten. Maar ook toen al liet de sociaal-democratie zich kennen als verrader van opstand en revolutie. Al op de eerste dag van de staking publiceerde SDAP-leider Troelstra (die nog had gemobiliseerd onder de beroemde slogan “het hele raderwerk staat stil als uw machtige arm dat wil”) een artikel waarin hij openlijk de staking afkeurde. Hij vond het ineens onverstandig om het hele raderwerk stil te zetten met de machtige arm van de arbeidersklasse.
Meer nog dan de staatsrepressie (het leger werd ingezet als “ordehandhaver” en als stakingsbrekers) brak dit de stakingsgeest. Het moment zou de geschiedenis ingaan als het Verraad van Troelstra. De staking mislukte: de antistakingswet werd alsnog aangenomen. 8000 arbeiders werden op de zwarte lijst gezet, waardoor ze in Nederland geen werk meer konden vinden en moesten emigreren. Sindsdien is het nooit meer goed gekomen tussen de reformisten en revolutionairen in Nederland.
Hoewel de staking uitliep op een mislukking, herinnert Henriëtte Roland Holst zich de heldhaftige strijdbaarheid van de duizenden arbeiders die hun bestaan op het spel hadden gezet voor het hogere doel: “Nog wordt het hart van haar, die deze regels schrijft, warm van de liefde die kameraadschap heet, gedenkend de prachtige offervaardigheid voor de idee, die in die dagen de daden van vele mannen uitstraalden, als de straling van een zuivere edelsteen. En niet minder die van vele vrouwen; alle kleine vrees en angst wierpen zij van zich en hielpen mee aan het stakingswerk, zoo hard zij konden.”
