Anton de Kom (1898-1945) was een Surinaamse revolutionair en schrijver, en een van de belangrijkste personen in de strijd voor Surinaamse onafhankelijkheid.
In 1920 vertrok hij naar Nederland en daar raakte hij betrokken bij de communistische beweging. Hij vond aansluiting bij het communistische speerpunt ‘recht op nationale zelfbeschikking’. Vanuit Nederland streed hij voor Surinaamse onafhankelijkheid.
In 1933 keerde hij terug naar Suriname, waar hij streng in de gaten werd gehouden door de veiligheidsdienst en een spreekverbod kreeg. Al snel werd hij gearresteerd en na drie maanden zonder proces verbannen naar Nederland. Hier had hij een werkverbod zodat hij en zijn gezin moesten rondkomen van steun van vrienden, familie en kameraden.
In 1934 publiceerde hij zijn beroemde boek ‘Wij slaven van Suriname’, dat gecensureerd werd door de veiligheidsdienst. Enkele stukken mochten niet gepubliceerd worden en het originele manuscript is in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan. Tegenwoordig zou zijn boek waarschijnlijk een dekolonisering van het Nederlandse onderwijs worden genoemd. Kinderen in Suriname moesten wel leren over Michiel de Ruyter en Willem van Oranje, maar niks over zwarte helden zoals Boni en Baron. In zijn boek stelt De Kom juist de onderdrukten van Suriname centraal. Het is ook een aanklacht tegen het mentale kolonialisme dat werd ingezet om zwarte mensen onderdrukt te houden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging De Kom in het verzet en schreef hij voor illegale kranten. In augustus 1944 werd hij gearresteerd en gedeporteerd naar concentratiekamp Neuengamme, waar hij op 24 april 1945, enkele dagen voor de bevrijding, werd geëxecuteerd door de nazi’s. In 1982 kreeg hij het verzetsherdenkingskruis en in Suriname is hij een nationale held.
Lees meer over Anton de Kom.
Zijn boek Wij slaven van Suriname is een absolute aanrader!
