Alex de Leeuw was de belangrijkste theoreticus van het marxisme-leninisme in de jaren ’30. Als jood en communist werd hij vervolgd onder het naziregime. In 1942 werd hij vermoord door de nazi’s in Auschwitz.
De Leeuw werkte als advocaat en stond arbeiders en communisten bij in rechtszaken. In 1922 sloot hij zich aan bij de CPN. Toen de partij in 1926 scheurde, koos hij voor de kant van de Communistische Internationale (Comintern) en kwam hij in het bestuur. Ook met de Stalin-Trotski-strijd, die internationaal gevolgen had, koos hij voor de kant van Stalin en de Comintern. (Een klein deel van de CPN splitste zich af in wat even later de trotskistische Revolutionair-Socialistische Partij zou worden.) In 1929 werd De Leeuw hoofdredacteur van het blad ‘De Communist’, uitgegeven door de CPN om theorie te ontwikkelen. In de jaren ’30 schreef hij zijn drie belangrijkste werken: ‘Het communisme’, ‘Nederland in de wereldpolitiek’ en ‘Socialisme en de natie’.
Tijdens de nazi-bezetting dook hij weliswaar onder, maar hij was onvoorzichtig. Hij bleef vrienden en café’s bezoeken. De Leeuw werd in 1941 opgepakt en naar verschillende concentratiekampen gebracht. In 1942 werd hij in Auschwitz, bijna direct na aankomst, vermoord door de nazi’s.
