Click here for English version
Het doel van dit artikel is niet het goedpraten van Ruslands rol in het conflict, maar het verbreden van het huidige narratief omtrent dit complexe onderwerp, het aantonen dat de verantwoordelijkheid voor het uitbreken van dit conflict bij meerdere partijen ligt, en het tegengaan van het huidige dominante Westerse/Eurocentrische narratief die het tegengestelde kamp als enige agressor probeert af te schilderen, terwijl het haar eigen betrokkenheid bij het ontketenen van dit conflict ontkent. De nood is hoog voor een anti-imperialistische visie op dit onderwerp, zeker in een tijd waar progressieve media worden gecensureerd vanwege hun kritiek op de NAVO en haar rol in het huidige conflict in Oekraïne.
Het huidige conflict in Oekraïne brak niet uit zonder waarschuwing, en had voorkomen kunnen worden als de VS en haar bondgenoten hun imperialistische agenda niet verder hadden doorgeduwd dan acceptabel was voor Rusland.
Dit conflict is een resultaat van de strijd tussen 2 imperialistische grootmachten: de VS, wiens geopolitieke positie als hegemonie beschouwd kan worden in de Westerse wereld. En Rusland, die haar invloed in Oost-Europa probeert te behouden en uit te breiden.
De Russische militaire operatie in Oekraïne is nauwelijks goed te praten, omdat het geen volksoorlog is, maar een oorlog die de belangen van de betrokken kapitalisten dient, terwijl zowel het Russische als Oekraïense volk de prijs moet betalen. Het zou echter een over simplificatie zijn om de verantwoordelijkheid voor het uitbreken van dit conflict volledig in de schoenen van Rusland te schuiven.
In 2014 kreeg Oekraïne te maken met een door de VS gesponsorde coup d’etat, waar de democratisch verkozen president Viktor Yanukovich werd afgezet. Na afloop van deze coup versterkte Oekraïne haar banden met de VS, EU en NAVO, terwijl ze zich los probeerde te maken uit de Russische invloedssfeer. Dit leidde onder andere tot het ondertekenen van het EU-Oekraïne associatieverdrag, en een influx in neoliberaal en reactionair beleid.
De reactionaire aard van deze nieuwe Oekraïense leiders is terug te zien in het verbieden van alle linkse partijen, waaronder de populaire Communistische Partij, onder het mom van ‘decommunisatie’. Terwijl communistische partijen en symbolen werden verboden, werd het Azov Bataljon, samen met andere neonazistische groepen, verwelkomd door de nieuwe leiders. Hun fascistische marsen werden getolereerd, en het Azov Bataljon is datzelfde jaar opgenomen in de Nationale Garde van Oekraïne.
Het nieuwe Oekraïense regime, druk bezig met de decommunisatie van het land, trad niet of nauwelijks op tegen deze neonazistische groeperingen, zo werd hun openlijke anti-Russische sentiment getolereerd, en kregen deze groeperingen de ruimte om hun haat te botvieren op de Russische minderheden in het land. De verslechtering van de situatie voor deze minderheden heeft uiteindelijk geleid tot de afsplitsing van en het daaropvolgende, inmiddels 8 jaar durende, conflict in de regio’s Donetsk en Loegansk. Het huidige Oekraïense regime lijkt geen interesse te hebben in het bewaren van de vrede in deze gebieden, zoals te zien is aan het falen van beide Minsk akkoorden: Minsk I en Minsk II. Ook wil het Oekraïense regime het volk in deze regio’s geen onafhankelijkheid geven, met duizenden doden tot gevolg.
Nu kunnen we ons afvragen, hoe kan het dat zoveel mensen pas nu van het conflict in Donetsk en Loegansk horen, terwijl dat conflict al bijna een decennium gaande is? Voor velen kwam Putins officiële erkenning van deze regio’s als onafhankelijk als een verassing. Dit omdat het achterliggende verhaal van de inmiddels 8 jaar durende oorlog in het gebied niet alom bekend is. Het zwijgen van Westerse media omtrent dit onderwerp is een klassiek voorbeeld van het manipuleren van informatie. En het achterhouden van informatie die een ongunstig beeld werpt op het Westen. Waar was de solidariteit met de slachtoffers van dat conflict de afgelopen jaren?
Ondanks het feit dat het conflict in de Donbas zorgde voor spanningen tussen de Russische en Oekraïense regimes, was dit niet de voornaamste reden voor het uitbreken van de volwaardige oorlog in begin 2022. Het constante uitbreiden van de NAVO speelde hierin een grotere rol, dit zal uiteengezet worden in de volgende paragraaf.
De NAVO is opgericht in 1949, als Westers antwoord op de dreiging gevormd door de Sovjet-Unie en het grotere socialistische blok. Het is belangrijk om te benadrukken dat de NAVO bestaat om de hegemonie van haar lidstaten te behouden tegenover de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog. Enkele dagen later reageerde de Sovjet-Unie op de oprichting van de NAVO met het oprichten van het Warschau Pact, een verdedigingsverdrag tussen de Sovjet-Unie en zeven andere socialistische Oostblok republieken. Deze blokken, de NAVO en het Warschau Pact, stonden lijnrecht tegenover elkaar, en ontleenden op die manier hun bestaansrecht aan elkaar.
In 1990 tijdens een gesprek tussen Mikhail Gorbatsjov en staatssecretaris van de VS James Baker, met als doel het beëindigen van de Koude Oorlog, zei Baker toe dat de NAVO ‘geen centimeter oostwaarts’ zou uitbreiden. Gorbatsjov antwoordde hierop dat oostwaartse NAVO uitbreiding inderdaad onacceptabel zou zijn.
Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd ook het Warschau Pact opgeheven, omdat het geen duidelijk doel meer diende. Gezien het feit dat de originele reden voor het bestaan van de NAVO was weggevallen, was het logisch geweest als ook de NAVO in deze periode was opgeheven, en daarmee de agressiviteit van beide kanten was gestaakt. De NAVO werd echter niet alleen niet opgeheven, maar begon bijna onmiddellijk met agressieve uitbreiding richting het oosten, ondanks de beloftes die waren gedaan aan Rusland. Deze houding van de NAVO na de val van de Sovjet-Unie moet als zeer ernstig beschouwd worden. Voor de Westerse machten was het begraven van de strijdbijl en het opbouwen van samenwerkingsrelaties niet genoeg. Zij moesten Rusland in een hoek drukken, afspraken niet nakomen, en ongehinderd haar eigen belangen nastreven om de Westerse hegemonie in stand te houden. Tegen welke dreiging is de NAVO uitbreiding gericht?
Er zijn video’s van huidige president Biden, 25 jaar geleden, waar hij stelt dat het uitbreiden van de NAVO een nodeloos agressieve actie zou zijn jegens Rusland. Andere prominente namen binnen het Amerikaanse establishment die zich hebben uitgesproken tegen uitbreiding van de NAVO zijn George Kennan (Amerikaans diplomaat); William J. Burns (voormalig ambassadeur van de VS) hij noemde het toetreden van Oekraïne tot de NAVO de ‘meest felgekleurde van alle rode lijnen waar je overheen kan gaan’; Robert M. Gates, die stelde dat de uitbreiding van de NAVO verregaand en roekeloos is. Deze lijst gaat verder in de bronnenlijst.
Het punt van de vorige paragraaf is dat de VS zich heel goed besefte dat het uitbreiden van de NAVO door Rusland geïnterpreteerd zou worden als agressie, dit met goede reden gezien de historische context en eerdere toezeggingen vanuit het Westen. De huidige oorlog in Oekraïne had voorkomen kunnen worden als de VS en haar bondgenoten niet constant over de redelijke grens van Rusland was gegaan.
Als de EU en de NAVO wisten dat deze constante uitbreiding van de NAVO een stap te ver is voor Rusland, waarom reageren Westerse overheden en media dan zo verbaasd? Hoe kun je eerst een oorlog uitlokken, om dezelfde oorlog te veroordelen het moment dat die uitbreekt? Waarom is er brede en onkritische steun voor Oekraïne in het Westen? Is het omdat het Westen mensenrechten en het helpen van vluchtelingen zo belangrijk vind? Want er sterven dagelijks vluchtelingen aan de buitengrenzen van de EU (door toedoen van de EU of haar lidstaten) zonder dat overheden of media daar enige interesse in tonen. Of heeft deze onevenredige interesse van het Westen in de Oekraïense situatie te maken met het feit dat het Westen Oekraïne probeert te bewapenen in haar strijd tegen Rusland en voor het behouden van hegemonie? Het mag duidelijk zijn dat voor zowel het Westen als Rusland dominantie op het wereldtoneel zwaarder weegt dan Oekraïense levens.
De huidige oorlog kan op 2 manieren bekeken worden: we kunnen deze oorlog zien als niet een 3 weken durende oorlog, maar een 8 jaar durende oorlog die recent is geëscaleerd. Of we kunnen het zien als 2 met elkaar verweven maar aparte oorlogen. Eén oorlog voor de bevrijding en onafhankelijkheid van de mensen in de Donbas, en een andere oorlog waarin Rusland haar eigen dominantie in de regio probeert te realiseren.
Wij steunen het recht op zelfbeschikking voor de bewoners van Donetsk en Loegansk. Deze mensen hebben het recht om hun eigen lot te bepalen, en zich te verdedigen tegen fascistische onderdrukking en agressie. De poging tot het onderwerpen van een soeverein land door imperialistische grootmacht Rusland valt niet goed te praten. Nee, de Russische agressie was niet zonder uitlokking, en de NAVO heeft een grote rol gespeeld in deze uitlokking, maar dit geeft Rusland niet het recht om een soeverein land te bombarderen en proberen te onderwerpen.
Het belangrijkste doel van het informeren van het publiek over het huidige conflict in Oekraïne, en het reageren op het Westerse/Eurocentrische narratief, is het de-escaleren van de huidige oorlog en het voorkomen van toekomstige oorlogen. Het Westerse narratief promoot geen de-escalatie. Het probeert Rusland in een kwaad daglicht te zetten en de Westerse rol in dit conflict te ontkennen. Dit als poging om het vuur op te stoken, Amerikaanse en Europese belangen te behartigen, en de publieke opinie richting meer geweld en oorlog te bewegen. Het wegzetten van Rusland als enige agressor in een plotseling conflict is bedoeld om het publiek alvast warm te maken voor verdere oorlog, en hieraan bestaansrecht voor de NAVO te ontlenen. Het erkennen van de Westerse rol in het ontstaan van dit conflict zorgt voor betere dialoog, en een betere kans op het uitwerken van oplossingen om oorlogen als deze in de toekomst te voorkomen.
Voor eenieder die in een NAVO lidstaat woont, zijn het promoten van een stop op uitbreiding en het opheffen van de NAVO voorbeelden van acties die op concrete wijze kunnen leiden tot de-escalatie. Omdat je als burger van een NAVO lidstaat toch weinig invloed hebt op de acties van Rusland is het tegengaan van agressieve retoriek in de NAVO lidstaten een belangrijke stap richting de-escalatie. Laten we een constructief narratief promoten dat gericht is op vrede en de-escalatie in plaats van op het demoniseren en in de hoek drukken van Rusland.
Terwijl we strijden voor vrede, erkennen we het feit dat de afbrokkelende hegemonie van de VS ongetwijfeld zal leiden tot meer inter-imperialistisch conflict. De wedergeboorte van een multipolaire wereld schept kansen voor progressieve revolutionaire bewegingen, vooral in de meest uitgebuite en onderdrukte delen van de wereld. Het zijn deze bewegingen, de progressieve revolutionaire bewegingen, die het enige constructieve antwoord bieden op imperialistische crisis en oorlog: de arbeidersstrijd voor vrede en socialisme.
Addressing the western narrative on the Ukraine’s conflict
This articles aims not at alleviating Russia’s fault, but rather at broadening the picture of this complex topic, and show how this conflict is the responsibility of multiple sides, and to oppose the current dominant western/Eurocentric narrative which villainizes one end, while completely denying its active involvement in triggering the conflict. There is a real need for anti-imperialist reflections in a time when progressive media platforms are being banned for their criticism of NATO and their role in Ukraine.
The current conflict in Ukraine did not happen without warning, and it could have been prevented had the US and its allies not pushed its imperialistic agenda beyond Russia’s redlines.
This conflict is a result of the struggle between two imperialist countries: The US, which holds hegemony in the western world, and Russia, which is trying to maintain and expand its remaining influence in eastern Europe.
Russia’s military operation in Ukraine can hardly be justified, given it is not a people’s war, but rather a war which is serving the interest of the capitalists involved, while both the people in Ukraine and Russia will be paying the price. However it would be reductionist to say this conflict is solely responsibility of Russia.
In 2014 Ukraine suffered an US-backed coup d’etat, which ousted the democratically elected president Viktor Yanukovych. Following the coup, the Ukrainian government strengthened its ties with the US, EU and NATO, while steering away from Russia. This led among other things to the signing of the EU-Ukraine Association Agreement, and neoliberal and reactionary policies.
The reactionary nature of the new Ukrainian rulers is shown by the banning of all left-wing parties, including the popular Communist Party, under the guise of “decommunization”. While communist symbols where being banned, the Azov Battalion, along with other neo-nazi groups were promptly welcomed, and their ostensive fascist marches were tolerated. The Azov Battalion was incorporated in the National Guard of Ukraine in that same year.
The new Ukrainian government, in its active “decommunization” process, was also lenient towards the open hostility of neo-nazi groups against Russian minorities in the country, which prompted the now 8-year long war in Donbas. At the same time that Ukraine does not seem interested in keeping peace in Donbas, given the failure of the Minsk Agreement I and II, it also does not want to let the people in Luhansk and Donetsk to be independent, causing several thousands of deaths.
Now we ask, how come would it be possible for so many people to only now hear about Luhansk and Donetsk? For many, Putin’s recognition of these two regions came as a surprise, without knowing the background story of the past 8 years which culminated to this. The silence of western media on this topic can only be attributed to a textbook example of information manipulation. Where was the solidarity to the people entrenched in that region during all these years?
Now, while this situation was creating hostility between Ukraine and Russia, this does not seem to be the biggest factor to trigger the full scale war of 2022. NATO’s expansion played a major role, so we need to elaborate why this is the case.
NATO was created in 1949, in response to the threat posed by the Soviet Union and the larger socialist bloc. It is important to stress the fact that NATO’s reason for existence is largely to assert the hegemony of its member countries, in opposition to the Soviet Union during the cold war. A few days later, the Soviet Union responded to NATO’s creation by creating the Warsaw Pact, which was a defensive treaty between the Soviet Union and seven other Eastern Bloc socialist republics. These two blocks existed in opposition to each other, and their existence was also justified by the other.
In 1990, during a conversation between Soviet Union president Mikhail Gorbachev and US Secretary James Baker[1], which aimed at ceasing the cold war hostility, Baker assured that NATO would not expand “an inch eastwards”, in which Gorbachev also reinforces that NATO’s expansion towards the east would indeed not be acceptable.
Once the Soviet Union was disbanded, so was the Warsaw Pact, which no longer had a purpose. Given that NATO’s initial reason for existence was no more, it would make sense for it to be disbanded as well, so to cease hostilities between all sides. Not only this was not the case, NATO aggressively expanded eastwards, regardless of the promises made to Russia. This attitude should not be taken lightly. To the western powers, ceasing hostility and promoting cooperation would not satisfy them. They needed to corner Russia, disrespect agreements, and do as they pleased, for they hold hegemony. Against whom is this NATO’s expansion intended?
There are videos of Biden himself, 25 years ago, stating that expanding NATO would be an aggressive action towards Russia. Other prominent names within the USA which opposed NATO expansion, seeing it as a tragic mistake, were George Kennan (American diplomat); William J. Burns (former US ambassador), who states that Ukrainian entry into NATO is the brightest of all redlines; Robert M. Gates, who states that NATO’s expansion is overreaching and reckless. The list goes on in the sources[2].
The point to make in the previous paragraph is to show that the US was very aware that expanding NATO would be interpreted by Russia as an aggression, which has every reason to believe in that, given the historical context. The current war could easily be prevented, had the US and its allies not pushed beyond what is reasonable.
Knowing that EU and NATO expansion would be a redline for Russia makes one wonder: how can you push for war, and then condemn it? Why is there massive support for Ukraine in the west? Is it because they care about refugees? Because our brothers and sisters are dying on a daily basis on the borders of Europe without any support as is now being organised. Or is it because the Ukrainian people are being armed by the west to fight against Russia?It is clear that for both the western powers and Russia, asserting their dominance in the international stage is far more important than Ukrainian lives.
This war can be looked at from two stand points: In one, we can analyse not a 3 week-long war, but rather as a 8-year long war, which has now escalated recently, or, we could also see it as two intertwined wars. One which for the liberation of the people in the Donbas region, and another, in which Russia is pursuing its own agenda of domination.
We support the right of self-determination of the people in Luhansk and Donetsk, and they should have the right to protect themselves from fascist persecution. Now, for the imperialist Russia to attempt total domination of a sovereign country there is no justification. Yes, Russia’s aggression was not unprovoked, and NATO has a major role in it, however this does not give Russia the right to invade.
The importance of informing the public about the conflict in Ukraine, and combatting the current western narrative, is precisely to help de-escalate the war, and prevent new ones in the future. The western rhetoric does not promote de-escalation. It villanizes the Russian side and removes itself from any fault. This serves the US and EU interests and manufactures consent of the people for further violence. Observing that the western countries have a major responsibility for triggering the war enables us to create more conscious dialogs, and to address the root causes of the issue at hand.
To anyone living in a NATO member country, for instance, promoting the idea of ceasing NATO’s expansion, and ultimately ending NATO’s existence, would be an example of action which could lead to concrete steps towards de-escalation, for you cannot control what Russia does, but you should be able to make your voice heard in your own community. Let’s promote a constructive narrative which empowers us towards de-escalation and peace, and less of a “we need to corner Russia” mentality.
As we are struggling for peace, we also acknowledge the effects of crumbling US global hegemony and the increase of inter-imperialist conflict. The formation of a multipolar world opens up political space for revolutionary movements, especially in the oppressed and exploited countries. The movements that provide the only real progressive answer to imperialist crisis and war are people’s struggle for peace and socialism.
