Jan Postma was tijdens WOII korte tijd de belangrijkste communistische verzetsheld.

Postma begon als anarchist bij de Sociaal-Anarchistische Jeugdorganisatie. Daar voerde hij veel interne discussies over het wel of niet steunen van de Sovjet-Unie en over wat vrijheid precies betekent. Vanaf 1920 bewoog hij langzaam richting het communisme, net als veel andere anarchisten in die tijd. De syndicalistische vakbond Nationaal Arbeids Secretariaat werd steeds kleiner en minder invloedrijk. Toen Postma eenmaal communist was, ging het snel. In 1926 werd hij bestuurder van de CPN, maar hij was het lang niet altijd eens met de Comintern, waardoor hij in 1930 uit het bestuur werd gezet.

In de jaren ‘30 werd hij leidinggevende bij het de Internationale Rode Hulp, dat politieke en juridische steun bood aan kameraden. Ze hadden het erg druk na Hitlers machtovername. Honderden Duitse communisten moesten in Nederland onderhouden worden, terwijl de Nederlandse politie op hen jaagde.

Tijdens de bezetting werd Postma actief in het verzet. In eerste instantie vervalste hij alleen persoonsbewijzen, maar zijn rol in het verzet werd al snel steeds groter. Toen in 1943 bijna de hele leiding van de CPN was verdwenen, was hij de aangewezen persoon om een nieuwe leiding en een nieuwe partij te bouwen.

In de loop van 1943 ondernam hij verschillende pogingen om het verzet uit verschillende stromingen (van christelijk tot communistisch) meer te laten samenwerken, waar de Raad van Verzet uit zou voortkomen. Hij kon dit niet afmaken, omdat hij eind ‘43 werd gearresteerd. Vanuit de gevangenis lukte het hem om contact te houden met de partij en aanwijzingen te geven. Kameraden deden verschillende pogingen om hem te bevrijden maar deze mislukten. Postma brak niet tijdens de martelverhoren van de SD. Een SD-er heeft uit zijn mond opgetekend: “Ik ben bereid mijn illegale activiteit volledig te bekennen, maar ik wil geen verrader jegens anderen worden.”

In het beruchte kamp Vught werd hij ter dood veroordeeld; in Scheveningen werd hij geëxecuteerd. Het illegale CPN-blad De Waarheid schreef na zijn executie: “Zijn leven was zelfopofferende strijd, eenvoudig en vol kameraadschap. Hij stierf dapper, zeker van de overwinning. ZIJN NAAM ZAL NIET VERGAAN.”

Lees zijn ontroerende laatste brief, waarin hij afscheid neemt van zijn vrouw en 3-jarig zoontje.
Lees meer over Postma.

 

 

Leave A Comment

Leave A Comment