Berend Bymholt (1864-1947) was een van de eerste socialisten/anarchisten uit de Nederlandse geschiedenis, en de eerste geschiedschrijver van de Nederlandse socialistische arbeidersbeweging.

In de jaren 1880 was hij betrokken bij de Sociaal-Democratische Bond. Hij schreef artikelen voor minstens 8 kranten. Tussen 1890 en 1895 schreef hij aan de eerste geschiedschrijving van de Nederlandse socialistische arbeidersbeweging. Het was meer een gigantische verzameling van feiten en gebeurtenissen dan een verhaal. Deel 2 heeft hij nooit afgemaakt.

In 1894 vond de grote scheuring plaats in de sociaal-democratie: de SDAP (voorloper van de PvdA) splitste zich af van de SDB. Vanaf dit moment profileerde de SDB zich steeds meer als anarchistisch; de SDAP als sociaal-democratisch/socialistisch. De aanleiding voor de splitsing was een heftige discussie over deelname aan verkiezingen. Domela Nieuwenhuis, die in deze jaren zich zou ontwikkelen tot anarchist, had een paar jaar zonder enig succes in de Tweede Kamer gezeten en zag er niks meer in. De socialisten onder leiding van Troelstra dachten dat de revolutie via het parlement plaats moest vinden. (De SDAP was van mening dat als de strijd voor algemeen kiesrecht gewonnen zou zijn, dat de arbeidersklasse massaal voor het socialisme zou stemmen, en op die manier zou de revolutie in gang kon worden gezet.)

Ook Bymholt zag niks in parlementarisme en werd overtuigd anarchist. Hij verhuisde naar Drenthe waar hij leraar werd. Hij stichtte reizende volksbibliotheken op nadat hij zag dat er een groot gebrek aan literatuur was in het oosten van het land. Rond 1900 schudde hij het anarchisme van zich af en werd hij religieus; in 1914 sloot hij zich aan bij het Christelijk-Socialistisch Verbond. In 1947 overleed hij.

Lees meer over Bymholt.

Leave A Comment

Leave A Comment