Op 25 juli 1886 barstte in Amsterdam het tweedaagse Palingoproer los, dat begon als onschuldig volksvermaak, maar eindigde in een opstand op bebloede barricaden.
Op een bloedhete zomerdag waren honderden bewoners van de Jordaan aan het palingtrekken. In dit spel wordt een paling aan een lijn gehangen die over de gracht is gespannen; mensen varen er in een boot onderdoor en proberen de paling te grijpen, maar vallen dan vaak in het water. Twee patrouillerende agenten verboden de mensen verder te gaan, omdat het in strijd was met een wet tegen dierenleed. Toen de massa niet naar de waarschuwing luisterde, sneden de agenten zelf het touw door. Het touw viel op het hoofd van een klein kind, waarop de menigte woedend werd en de agenten aanviel.
Een groep van 100 socialisten, die net klaar waren met een vergadering in de buurt, kwam op dat moment de gracht opgelopen. Met de rode vlag in de hand gingen zij op de vuist met de politie, zij aan zij met de wijkbewoners. Een van de agenten wist te ontkomen en riep versterking in. Door de telegraaf beweerde hij paniekerig dat de revolutie was uitgebroken in de Jordaan.
De volgende dag werden straten opengebroken en barricades opgeworpen in de Jordaan. Het leger was inmiddels ingeschakeld en de wijk veranderde in een slagveld. Het leger schoot met scherp op de Jordanezen, die met alles gooiden wat ze maar konden vinden. Er vielen 26 doden.
Hoewel de aanleiding vrij banaal was, had de volkswoede een structurele achtergrond. De Jordaan was een verpauperde arbeiderswijk met veel armoede en hele slechte leefomstandigheden. Krotten waren boven op elkaar gebouwd in nauwe gangetjes, zonder daglicht of frisse lucht.
Behalve harde repressie van de opstand was er een andere reactie van de overheid: een parlementaire commissie ging op onderzoek uit in de Jordaan naar de leefomstandigheden van de arbeiders en zorgde in de jaren erna voor verbetering. Deze tweeledige reactie op volksopstanden (repressie én toezeggingen) is een constante in de gehele (Nederlandse) geschiedenis van klassenstrijd.
