“Do you ever get depressed?”

– “No, depressions are for the middle classes, the rest of us have got an early start in the morning.”

Dit is een Britse film dat geregiseerd is door Ken Loach met Robert Carlyle en Ricky Tomlinson (een echte bouwvakker) in de hoofdrol. Het gaat over Patrick ‘Stevie’ Logan (Robert Carlyle) die net is vrijgelaten uit de bajes, een zwervend bestaan op straat leeft en uiteindelijk een baan vindt als bouwvakker waar een oude ziekenhuis moeten worden omgezet tot luxe appartementen.

Alleen de hierboven geciteerde dialoog van de film kunnen theoretici hun hoofden mee doen breken. De dialoog vindt plaats tussen een man en een vrouw die tegelijkertijd potentiële zielsverwanten zijn, en het weerspiegelt gelijk het verschil in de sociale klassen die ze belichamen – dat tussen proletariaat en kleinburgerij (arbeidersklasse en middenklasse).

Deze twee zielsverwanten beginnen net zoals het stel Jack en Rose van de Titanic met liefde, passie en goede voornemens. Maar “de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens”[1]. Daar waar het ideale liefdesverhaal op de Titanic wordt onderbroken door een ijsberg, wordt het in deze film vervolgd zodat we de uitwerkingen ervan zien gegrond in de harde realiteit. Doordat de romantiek zichzelf ontvouwd in een wereld dat is gebaseerd op loonarbeid, geld en overleving blijft daar nog weinig van over. En er zijn volgens mij weinigen die kunnen ontkennen dat deze warenfetishisme[2] zich niet in onze eigen romantische relaties ontkiemd.

Maar ook al wekt deze romantische relatie in de film zoveel interesse in mij op, legt de film daar zelf nauwelijks de nadruk op. Dat zou al genoeg reden moeten zijn om deze film te willen zien. De veiligheidsregels die door het management constant wordt genegeerd komt steeds vaker in de film terug als een probleem. Tegenwoordig kunnen we daar zeker wat van opsteken, aangezien veiligheidsregels ook in Nederland worden verwaarloost waardoor de hoeveelheid dodelijke ongelukken in de bouw sinds de economische crisis zijn toegenomen.[3] Larry (Rickly Tomlinson) probeert de rest van zijn collega’s te politiseren om wat te doen aan de veiligheidsregels voor het te laat is.

Can anyone explain to me why someone’s got to make a profit every time you boil a kettle, every time your kid has a drink of water or every time a pensioner has a warm by a gas fire?”

De gebeurtenissen in deze film zal er zeker voor zorgen dat we anders zullen kijken naar onze bouwvakkers en hun ellendige omstandigheden, en hopelijk zullen we het werk die ze onder de hete zon verrichten meer gaan waarderen.

[1]    Karl Marx, “Het Kapitaal” hoofdstuk 5.

[2]    Door de geldverhouding ziet de man een economische mogelijkheid in de vrouw die bijvoorbeeld de huishoudelijke taken op zich kan nemen of een inkomen kan generen. En omgekeerd ziet de vrouw een inkomen in de man, waardoor beiden worden belemmerd om diepgaande, betrouwbare en menselijke banden aan te slaan. Deze warenfetishisme komt woester naar voren ten tijden van een ruzie in de vorm van vragen zoals, “wie zal dan de huur betalen?” of “hoe ga ik dan de kinderen verzorgen?” De term “golddigger” is hier ook het product van. 

[3]   RIVM per 2018

In Nederland werken ongeveer 7 miljoen werknemers bij zo’n 350.000 bedrijven. Jaarlijks krijgen meer dan 200.000 werknemers een arbeidsongeval. Ten tijde van de economische crisis van 2007/2008 zijn de hoeveelheid bouwprojecten gestegen voor stadscentra’s en huizen. En tegelijkertijd zijn het aantal flexibele contracten gestegen, waardoor er slechte samenwerkingsafspraken bestaan en meestal geen centrale veiligheidscoördinator is in de bouw. In het begin van de crisis waren er jaarlijks meer doden dan voorheen. In 2010 waren er 24 doden, in 2013 waren er 25 doden, daarna waren er in 2015 9 doden, in 2016 waren er 16 doden en in 2017 waren er 20 doden. In de afgelopen acht jaar (sinds 2018) vielen er 162 doden (!!) in de bouw en dat is bijna 30 procent van alle dodelijke bedrijfsongelukken.

Leave A Comment

Leave A Comment