“Nothing is permanent in this wicked world – not even our troubles.“ – Chaplin (in Monsieur Verdoux)
In principe zouden we deze hele lijst vol kunnen gooien met Charlie Chaplin films – wat we natuurlijk ook gaan doen – en we hebben een lijst van de meest schitterende films die de omstandigheden van de arbeidersklasse vertonen. Maar laten we als eerst beginnen met deze parel, Modern Times.
Zonder enige twijfel valt deze film onder de categorie ‘tijdloos’, en ik ben me bewust dat zoiets over een aantal films wordt gezegd en dat ze weleens teleurstellend uit kunnen pakken. Maar niet Modern Times. De genie van Chaplin bestond uit het feit dat hij vanuit een simpele situatie onze emoties bloot legt die we in het dagelijkse leven zouden verbergen. En van daaruit kon hij een hilarische situatie creëren waar we onszelf stiekem in konden vinden. Het zijn geen arbitraire situaties, zoals brak wakker worden in Bangkok na een vrijgezellenfeest en Thaise maffia die in het wilde rond schieten met uzi’s. Het zijn realistische situaties van het dagelijkse leven die hij op de één of andere manier wist om te zetten in komedie waar je buikspieren pijn zullen doen van het lachen. Door deze realisme en komedie trok zijn stille films allerlei volkeren en naties op aarde aan, omdat er geen specifieke taal werd gebruikt. Hierdoor kon hij de meest diepgaande menselijke emoties vertonen kenmerkend aan alle volkeren. Dat gaf zijn films een universeel karakter.
Deze film is geschreven, geregisseerd en zelfs gecomponeerd door de veelzijdig getalenteerde Charlie Chaplin, en in de hoofdrol hijzelf samen met Paullette Goddard. Het is een komische en tegelijkertijd hartverscheurende weergave van de omstandigheden van de werkende klasse ten tijde van de economische crisis van de jaren 30.
De film opent met de beroemde ‘Tramp’ persoonlijkheid die op een hoge ritme aan een lopende band eentonig en hersendood werk uitvoert. Van hieruit ontwikkelt het zich uiteindelijk een richting op dat nog nauwelijks verband houdt met zijn beginpunt, en de meest onverwachtse, hilarische, romantische en zelfs tragische gebeurtenissen vinden plaats. Wat deze hele weefsel van komedie en tragedie nog bij elkaar houdt is zijn sociale realisme en de omstandigheden van de arbeidersklasse.
Als ik iemand een film kan aanraden waardoor je buikspieren pijn zullen doen van het lachen met zijn commentaar op het kapitalisme, dan is het Modern Times.